Is diabetes erfelijk?

Hoe zit het met diabetes en erfelijkheid?

De meeste vormen van diabetes zijn niet direct erfelijk. Je erft niet de ziekte zelf, maar je erft de aanleg om diabetes te kunnen krijgen. Hoe groot is de kans dat je de aanleg erft? Dat hangt af van het soort diabetes. De kans is bijvoorbeeld voor diabetes type 2 groter dan voor diabetes type 1. Maar je kunt ook diabetes krijgen als het niet voorkomt in je familie.

Wanneer krijg je diabetes bij erfelijke aanleg? 

Heb je erfelijke aanleg voor diabetes? Dan is het niet zeker dat je ook echt diabetes krijgt. Dit is altijd een combinatie van aanleg, lichamelijke kenmerken en reacties in het lichaam. Maar we weten nog niet alles over hoe diabetes ontstaat. Daarom zijn de meeste soorten nog niet te voorkomen. Voor diabetes type 2 is wel bewezen dat je risico kleiner is als je gezond leeft. Maar dat werkt niet bij iedereen. En gezond leven voorkomt ook geen diabetes type 1. 
> Bekijk meer over oorzaken van diabetes. 

Waarom komt diabetes veel voor binnen mijn familie? 

In sommige families komt veel diabetes voor. Dit kan toeval zijn. Maar soms gaat het om een vorm van diabetes die wel direct erfelijk is, zoals MODY, MIDD of neonatale diabetes. Een andere naam hiervoor is erfelijke diabetes.

Sommige mensen met erfelijke diabetes krijgen eerst een andere diagnose, zoals diabetes type 1 of diabetes type 2. Maar een goede diagnose is belangrijk. Dit maakt namelijk vaak uit voor je behandeling.

Hoe erfelijk is diabetes? 

Hoe erfelijk diabetes is, hangt af van het soort diabetes:  

• Van 100 kinderen met een ouder met diabetes type 1, krijgen 1 tot 4 kinderen het zelf ook (1-4% kans).
• Van 100 kinderen met een ouder met diabetes type 2, krijgen 10 tot 20 kinderen het zelf ook (10-20% kans).
• Bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes komt het waarschijnlijk voor een deel door erfelijke aanleg.
• MODY is erfelijk. Van 100 kinderen met een ouder met MODY, krijgen ongeveer 50 de erfelijke aanleg voor MODY (50% kans). Heb je de erfelijke aanleg voor MODY? Je krijgt dan meestal ook echt MODY.
• LADA krijg je voor een deel door erfelijke aanleg.
• MIDD is erfelijk, maar alleen via de moeder.  

Is er een test op erfelijkheid, bijvoorbeeld als je kinderen wilt? 

Voor de meeste soorten diabetes kun je je niet laten testen op erfelijkheid. Ook niet als je zwanger wil worden. Maar dat kan wel bij erfelijke vormen van diabetes, zoals MODY en MIDD. Hebben jij of je partner zo'n erfelijke vorm van diabetes, of zit het in de familie? En willen jullie graag een kind? Bespreek je vragen over erfelijkheid met je zorgverlener.

Wat is erfelijke aanleg? 

Erfelijke aanleg heeft te maken met je DNA, dat is een soort bouwplan van je lichaam. DNA zit in iedere cel van je lichaam. Stukjes DNA heten genen. Genen zorgen voor al je eigenschappen, zoals je oogkleur en ook je kans op bepaalde ziekten. Dat heet erfelijke aanleg, ook wel genetische aanleg. Maar of je wel of niet diabetes krijgt, hangt niet alleen af van je genen. Het is altijd een combinatie van omstandigheden in en buiten het lichaam.  

De cijfers in dit artikel komen van het Erfocentrum (het Nationaal informatiecentrum erfelijkheid).