Diabetes type 1 en erfelijkheid
Het Erfocentrum verzamelt feiten en cijfers over erfelijkheid van verschillende ziektes. Ze hebben ook cijfers over diabetes type 1.
Naar de cijfers over diabetes type 1 op erfelijkheid.nlIs diabetes type 1 erfelijk?
Hoe diabetes type 1 ontstaat, weten we niet precies. Je kan de aanleg voor de ziekte wel erven. Hoe zit dit? En kun je er iets tegen doen?
In het kort:
- Diabetes type 1 is niet erfelijk.
- Hebben veel mensen in je familie diabetes type 1? Ook dan is niet zeker dat jij de ziekte ook krijgt. Het risico dat je diabetes type 1 krijgt, is wel groter.
- Heeft je vader of moeder diabetes type 1? Dan is je kans op de ziekte iets groter.
- Je genen zijn belangrijk bij erfelijke aanleg voor diabetes type 1. Sommige genen zorgen dat je afweersysteem de cellen die insuline maken kapotmaakt.
Erfelijkheid en diabetes
De meeste vormen van diabetes zijn niet erfelijk. Je krijgt het dus niet direct van je familie. De aanleg voor diabetes is wel erfelijk. Hoe groot de kans is dat je dit erft, verschilt per soort diabetes. Bij diabetes type 1 is deze kans kleiner dan bij diabetes type 2. Veel mensen met diabetes type 1 hebben geen familieleden met deze ziekte. Heb je een ouder met diabetes type 1? Dan is de kans ongeveer 5% dat je het ook krijgt. Dus van 100 kinderen met een ouder met diabetes type 1, krijgen 5 kinderen de ziekte ook.
Hoe weet ik of ik diabetes type 1 krijg?
Je weet niet of je aanleg voor diabetes type 1 hebt. Hebben veel mensen in je familie deze ziekte? Ook dan is het niet zeker dat jij ook diabetes type 1 krijgt. We weten niet precies hoe diabetes type 1 ontstaat. Maar er is wel steeds meer over bekend. Toch kan je diabetes type 1 niet voorkomen. Voor diabetes type 1 bestaat geen test op erfelijkheid, bijvoorbeeld bij een kinderwens.
Diabetes type 1 en je genen
Bij erfelijke aanleg voor diabetes type 1 zijn je genen belangrijk. Genen bepalen al je eigenschappen, zoals de kleur van je ogen of haren. Maar genen bepalen ook je kans op bepaalde ziekten. HLA-genen kunnen zorgen voor diabetes type 1. HLA staat voor Human Leukocyte Antigen. Sommige HLA-genen zorgen ervoor dat je afweersysteem te snel actief wordt. Je afweersysteem maakt dan ook goede cellen kapot. Bij diabetes type 1 gaan je cellen die insuline maken stuk.
Grotere kans op diabetes type 1 door HLA-genen
Er zijn verschillende soorten HLA-genen. Sommige HLA-genen kunnen je kans op diabetes type 1 groter maken. Dit noemen we risicovarianten. Heeft je vader of moeder diabetes type 1? En heb jij de risicovarianten van HLA-genen? Dan is de kans groot dat je diabetes type 1 krijgt. Je kunt je nog niet laten testen op deze genen. Testen heeft ook geen nut. We kunnen diabetes type 1 nog niet voorkomen.
Test je kennis over erfelijke diabetes
Vormen van erfelijke diabetes zijn MODY, neonatale diabetes en MIDD. Hoe herken je deze soorten diabetes?
Doe de quiz op diabetesfonds.nlStefanie: ‘Ik hoef geen insuline meer te spuiten’
Door toeval ontdekte Stefanie dat ze geen diabetes type 1 heeft, maar MODY. Haar leven is hierdoor veranderd. Ze gebruikt bijvoorbeeld tabletten en hoeft niet meer te spuiten.
Bekijk het verhaal van Stefanie op diabetesfonds.nlArtikel met medewerking van:
- dr. Peter van Dijk - internist-endocrinoloog, UMC Groningen
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op diabetes.nl. Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 13 maart 2023