Psychische gezondheid

Spuitangst en prikangst

Prikken en spuiten is een groot onderdeel van de behandeling van diabetes. Maar je kunt last hebben van angst voor naalden. Dit maakt spuiten, prikken en het plaatsen van een infuus moeilijk.

In het kort:

  • Prikken en spuiten bij diabetes kan angstig zijn. Ook het plaatsen van een pompinfuus of de glucosesensor kan je bang maken. 
  • Als je spuitangst of prikangst hebt, krijg je stress van prikken en spuiten. Sommige mensen prikken bijvoorbeeld niet meer door de angst. 
  • Soms kan een andere manier van prikken of spuiten helpen om je angst te verminderen. 
  • Bij erge angst kan een psycholoog helpen om van je angst af te komen. Ook zijn er hulpmiddelen, zoals verdovingscrème. 

Wanneer ontstaat spuit- en prikangst? 

Bij de behandeling van diabetes moet je regelmatig je glucosewaarde meten om je bloedsuiker zo stabiel mogelijk te houden. Als je insuline nodig hebt, spuit je ook. Sommige mensen hebben al angst voor naalden voordat ze diabetes krijgen. Het kan ook dat je prik- en spuitangst ontwikkelt, terwijl je diabetes hebt. Dit kan bijvoorbeeld komen door vervelende ervaringen met prikken en spuiten. 

Wat gebeurt er bij spuit- en prikangst? 

Als je spuit- of prikangst hebt, krijg je stress als je moet prikken of spuiten. Deze stress merk je bijvoorbeeld doordat je sneller ademhaalt, gaat zweten of hartkloppingen krijgt. Het kan zijn dat je het prikken of spuiten daarom uitstelt. Je meet je bloedglucose nog even niet of vervangt het infuus van je insulinepomp bijvoorbeeld een dag later. Maar dit is een tijdelijke oplossing. Je kan het prikken en spuiten niet blijven uitstellen. 

Verschillen tussen spuitangst en prikangst

Angst om te spuiten is iets anders dan angst om te prikken. Maar 40% van de mensen met spuitangst of prikangst is bang voor allebei. In de meeste gevallen is iemand bang om te spuiten óf om te prikken. Waarom je bang bent, kan ook wisselen. Zo kan je bang zijn voor: 

  • Pijn bij het spuiten of prikken 
  • Pijn bij het plaatsen van een pompinfuus of glucosesensor 
  • Injecties of wondjes in het algemeen 
  • Bloed na het prikken of spuiten 

Het is belangrijk om te weten waar je precies bang voor bent. Pas dan kan je aan de slag met je angst. 

Hoe vaak komt spuit- en prikangst voor?

Prikken of spuiten kan soms eng zijn. 1% van de mensen met diabetes die insuline gebruikt, heeft last van spuit- of prikangst. Heb je last van angst? Dan helpt een andere behandeling soms al. Bijvoorbeeld door andere naaldjes te gebruiken of op een andere plek te prikken of te spuiten. Doe dit altijd in overleg met je zorgverlener. 

Behandeling van spuit- en prikangst 

Ben je erg bang om te prikken of te spuiten of blijft je angst langere tijd? Bespreek dit dan ook met je zorgverlener. Die kan je doorsturen naar een psycholoog als dit nodig is. Een psycholoog gaat met je in gesprek. Met een vragenlijst kijkt de psycholoog vaak hoe groot jouw angst is. Als het nodig is, helpt een psycholoog je op verschillende manieren. Bijvoorbeeld met exposure therapie.

Artikel met medewerking van:

  • dr. Giesje Nefs - medisch psycholoog, Radboudumc

Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op diabetes.nl. Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.

Laatst bijgewerkt op: 20 maart 2023

Lees meer over Psychische klachten

Volgend artikel