Transplantatie van eilandjes van Langerhans
Bij eilandjestransplantatie krijgt iemand met diabetes type 1 donoreilandjes van Langerhans. Die maken insuline. Maar de ingreep gebeurt weinig. Wat zijn voordelen en nadelen?
In het kort:
- Met donoreilandjes van Langerhans maakt het lichaam weer zelf een tijdje insuline.
- Jaarlijks krijgen enkele Nederlanders met diabetes type 1 een eilandjestransplantatie.
- Er zijn te weinig donororganen om meer mensen te helpen.
- Eilandjestransplantatie is een zware behandeling. Je gebruikt zware medicijnen tegen afstoting.
Wat zijn eilandjes van Langerhans?
Het lichaam maakt insuline in de alvleesklier. De cellen die insuline maken zijn de bètacellen. Deze cellen zitten bij elkaar in groepjes. Dit noemen we eilandjes van Langerhans. De Duitse wetenschapper Paul Langerhans ontdekte de groepjes cellen in 1869. De eilandjes zijn nodig voor een goede bloedsuiker. Ze maken insuline en glucagon. Dit zijn stofjes die de bloedglucose regelen. Bij diabetes type 1 maken de cellen geen insuline meer.
Wat is eilandjestransplantatie?
Eilandjestransplantatie is de transplantatie van hele eilandjes van Langerhans. De eilandjes worden uit een donoralvleesklier gehaald. En met een infuus overgebracht naar iemand met diabetes type 1. Ze komen niet in de alvleesklier, maar gaan door een bloedvat naar de lever. Daar maken ze dan insuline. Maar eilandjes zijn kwetsbaar. En artsen krijgen ze moeilijk uit een alvleesklier. Voor 1 transplantatie zijn verschillende donoren nodig. Ook kunnen eilandjes alleen van een overleden donor komen. Familieleden kunnen dus tijdens hun leven geen eilandjes doneren aan iemand met diabetes type 1.
Wat zijn de voordelen van eilandjestransplantatie?
Een eilandjestransplantatie is een lichte ingreep voor de patiënt. Want de eilandjes gaan door een slangetje in de buik, via een infuus. Na een eilandjestransplantatie zijn de bloedsuikerwaarden beter en stabieler. De persoon heeft meestal geen last meer van ernstige hypo’s. En het risico op complicaties van diabetes is kleiner, door de betere bloedglucosewaarden. Ook als iemand na een tijdje toch weer zelf wat insuline moet toedienen. Dat is anders dan bij een alvleeskliertransplantatie. Dat is een zware operatie. Je krijgt dan een hele alvleesklier van een overleden donor.
Wat zijn de nadelen van eilandjestransplantatie?
Met alleen transplantatie van eilandjes van Langerhans ben je er nog niet. Want je afweersysteem houdt niet van ‘indringers’ van buitenaf. Het zal de donoreilandjes meteen aanvallen. Dit noemen we afstoting. De medicijnen tegen afstoting zijn erg zwaar. Ze maken het lichaam gevoeliger voor virussen. En voor infecties en ziektes, zoals kanker. Daarnaast hebben de nieuwe eilandjes last van dezelfde afweerreactie die diabetes type 1 veroorzaakt. Ze krijgen het dus best moeilijk. Een dieet met weinig koolhydraten is belangrijk, zodat minder insuline nodig is. De eilandjes hoeven dan niet hard te werken.
Hoe lang werkt een eilandjestransplantatie?
Eilandjestransplantatie is nu nog geen volledige genezing van diabetes. Na een tijdje maken de nieuwe eilandjes steeds minder insuline. Dat komt door de aanval van het afweersysteem. En door de schadelijke effecten van de medicijnen tegen afstoting. Na een jaar moet ongeveer de helft van de mensen weer wat insuline spuiten. Daarna worden dat er steeds meer.
Wie kan een eilandjestransplantatie krijgen?
Eilandjestransplantatie is niet zomaar geschikt voor iedereen met diabetes type 1. Want er zijn grote nadelen voor de gezondheid. Dit komt door de medicijnen tegen afstoting. En er zijn te weinig donoren om veel mensen nieuwe eilandjes te geven. Transplantatie is daarom alleen voor mensen bij wie de diabetes heel moeilijk te regelen is. Ze liggen bijvoorbeeld vaak in het ziekenhuis door ernstige hypo’s of complicaties. Hun gezondheid is zo slecht dat ze de nadelen van transplantatie aandurven. Eilandjestransplantatie is voor hen de enige goede oplossing. In Nederland kan deze transplantatie alleen in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Onderzoek naar eilandjestransplantatie
Een eilandjestransplantatie heeft veel nadelen en het is erg ingewikkeld. Onderzoekers werken aan nieuwe en betere manieren voor de transplantatie. En ze willen zelf nieuwe eilandjes maken in het laboratorium. Als dat lukt, zijn donoren niet meer nodig. > Bekijk meer over onderzoek naar nieuwe bètacellen
Artikel met medewerking van:
- de redactie van diabetes.nl
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op diabetes.nl. Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 15 mei 2023