Het Diabetes Groeimodel
Om kinderen en jongeren met diabetes type 1 en hun ouders te ondersteunen, is het Diabetes Groeimodel ontwikkeld.
Naar het Diabetes GroeimodelWat kan je kind met diabetes zelf?
Je kind met diabetes zal steeds meer zelf moeten doen. Maar wat laat je je kind zelf doen en op welke leeftijd kan dat?
In het kort
- Kinderen kunnen al vanaf jonge leeftijd helpen bij hun eigen diabeteszorg.
- Dat begint bij kleine dingen zoals handen wassen en de diabetesspullen opruimen.
- Door steeds meer taken samen te doen, groeit het kind naar zelfstandigheid en krijgt het zelfvertrouwen.
- Wat een kind zelf kan hangt af van de leeftijd.
- Het Diabetes Groeimodel is een hulpmiddel dat ouders helpt bij wat een kind zelf kan op een bepaalde leeftijd.
Wat kan je kind zelf?
Een baby met diabetes kan nog niet voor zichzelf zorgen. Maar een peuter of kleuter kun je al wel een beetje laten meehelpen. Een kind dat naar de basisschool gaat, moet je al iets gaan loslaten. Dat betekent dat je de zorg voor een deel laat doen door school, als ze daar op school voor open staan. En dat je kind zelf ook vaak al wat gaat doen. Vanaf de middelbare school is je kind er meestal aan toe om de dagelijkse diabeteszorg helemaal zelf te doen. Je kunt je kind daar langzaam naar toe laten groeien.
Waarom is het voor jou belangrijk dat je kind zelf meehelpt?
Er komt een moment dat je kind naar de basisschool gaat. Je bent dan niet meer de hele dag in de buurt van je kind. Als je kind naar de middelbare school gaat, kun je nog minder doen aan de zorg voor je kind. Als je je kind zelf leert hoe het om moet gaan met meter, sensor, insulinepen of pomp, dan kun je je kind makkelijker 'loslaten’.
Waarom is het voor je kind belangrijk dat het meehelpt?
Elk kind krijgt steeds meer behoefte aan zelfstandigheid. Dat hoort bij een natuurlijke groei. Een baby wil zelf kruipen, een kleuter wil niet meer aan de hand lopen en een puber wil niet meer opgehaald worden van het schoolplein. Ook bij de diabeteszorg zal een kind steeds meer zelf willen doen en beslissen. Als je je kind helpt bij diabetestaken zal het zelfvertrouwen krijgen en steeds beter voor zichzelf kunnen zorgen. Vaak zorgt het er ook voor dat een kind betere keuzes maakt als het zelf mag kiezen.
Wat kan je peuter of kleuter?
Je kunt je kind al snel kleine taken geven waarmee ze belangrijke gewoontes aanleren. Bijvoorbeeld handen wassen voor het prikken. Of goed zorgen voor de spullen die bij diabetes horen. Leer ze de vaste plek, hoe ze het klaar kunnen leggen en hoe ze het weer veilig op kunnen ruimen. Je kunt ze ook al vroeg leren hoe ze je kunnen vertellen dat ze zich niet lekker voelen.
Wat kan je kind op de basisschool?
Als je kind naar school gaat, is het goed als je kind al meer zelf begrijpt van diabetes. Bijvoorbeeld hoe het om moet gaan met eten en drinken. Ook is het fijn als het kind op school kan vertellen dat het zich niet lekker voelt, of een hypo of hyper heeft. Kinderen kunnen vaak vanaf 6 jaar ook zelf hun bloedglucose meten en zichzelf insuline toedienen met een pen of via de pomp. Het is dan nog wel belangrijk dat een volwassene meekijkt. Ook bij afspraken met zorgverleners kan je kind steeds meer. Ze kunnen zelf vragen stellen en de kleinere besluiten nemen over hun diabeteszorg.
Je kind op de middelbare school
Als je kind naar de middelbare school gaat moet het eigenlijk zichzelf helemaal kunnen redden. Het is wel belangrijk dat de mentor en klasgenoten weten dat je kind insuline gebruikt. Vooral bij hypo-unawareness is het belangrijk dat zij weten wat ze moeten doen als je kind te ziek is om voor zichzelf te zorgen. Vanaf een leeftijd van ongeveer 12 jaar kan een kind ook steeds zelfstandiger de diabeteszorg bespreken met de zorgverlener. Vanaf 18 jaar moeten ze het alleen kunnen, dus is het belangrijk dat je ze daarnaartoe laat groeien.
Bijzondere situaties
Soms heeft een kind naast diabetes ook een andere aandoening, zoals een verstandelijke beperking, autisme of een syndroom zoals het Down-syndroom. Dat maakt het moeilijker om het kind zelf diabetestaken te geven. Hier is het vaak zoeken naar wat wel kan en niet. Vaak helpt het om hier de ontwikkelingsleeftijd te gebruiken in plaats van de kalenderleeftijd. De ontwikkelingsleeftijd wordt gebruikt om aan te geven hoe de emotionele ontwikkelingen van een kind is. Een kind dat de kalenderleeftijd van 12 jaar heeft, kan op emotioneel gebied nog maar 4 jaar zijn.
Het Diabetes Groeimodel
Het Diabetes Groeimodel is een hulpmiddel om ouders te helpen bij het zelfstandig maken van kinderen met diabetes. Het is ontwikkeld door het Kinder Diabetes Centrum Nijmegen. In het Diabetes Groeimodel zie je welke diabetestaken er zijn bij elke leeftijd. Maar het model laat vooral ook zien op welke leeftijd een kind taken van de ouder kan overnemen. Zo wordt een kind met diabetes steeds zelfstandiger. Het Groeimodel is er als poster of als app op je laptop.
Kijk terug: Webinar Samen opgroeien met diabetes
In dit webinar gaat het over samen opgroeien met diabetes. En dat samen is essentieel om elke keer weer de balans te vinden tussen vasthouden en loslaten. Dr. Giesje Nefs heeft hier als psycholoog veel ervaring mee. Tijdens het webinar zal zij verder ingaan op al deze vragen en manieren bespreken hoe je samen tot een goede balans kunt komen.
Bekijk hier de webinarArtikel met medewerking van:
- ervaringsdeskundigen
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op diabetes.nl. Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 18 december 2023