Zo belangrijk is je mond bij diabetes

Nijlands interesse voor diabetes en mondproblemen komt ergens vandaan. Zelf kreeg ze al heel jong de diagnose diabetes type 1. ‘Ik wist al vroeg dat ik daar iets mee wilde doen.’ Ze werd tandarts en specialiseerde zich daarna meteen in de parodontologie. Dit betekent dat ze veel weet over problemen met het tandvlees en kaakbot. Ook weet ze veel over mondproblemen bij diabetes.

‘Behandel je mensen voor parodontitis? Dan verbetert het HbA1c vaak ook automatisch.’

Parodontitis is zo'n mondprobleem. Parodontitis is een ontstekingsziekte. Het tandvlees en kaakbot raakt hierbij ernstig ontstoken. Mensen met diabetes hebben hier veel vaker last van.

Nijland: ‘Dat is al 90 jaar bekend. Een verhoogd HbA1c vergroot de kans op parodontitis.’ Andersom geldt hetzelfde. ‘Mensen met parodontitis krijgen vaker diabetes type 2. Ze zijn slechter in te stellen. Dit versterkt elkaar. Daarnaast blijkt uit onderzoek hoe belangrijk een gezonde mond is bij mensen met diabetes. Behandel je mensen voor mondproblemen? Dan verbetert het HbA1c vaak ook automatisch.’

Link tussen parodontitis en diabetes

Er zijn verschillende verklaringen waarom parodontitis en diabetes samengaan, legt Nijland uit. ‘Ten eerste is het lichamelijk. Het lichaam van iemand met wisselende glucosewaarden komt in een soort systemische ontsteking. Ontstekingen zoals parodontitis ontstaan hierdoor gemakkelijker en zijn slechter op te lossen.’

Ook is er een link met leefstijl. Ongezonde gewoonten vergroten de kans op diabetes type 2 en de kans op parodontitis. ‘Overgewicht, roken, weinig bewegen en ongezonde voeding geven extra risico op beide ziekten.’

Goed voor je mond zorgen kan veel problemen voorkomen

Daarbij komt ook nog een psychische oorzaak. ‘Heeft iemand een ziekte? Dan vraagt dit aandacht. Diabetes hebben kost bizar veel tijd’, kan Nijland uit ervaring vertellen. ‘En dan moet je ook nog je mond goed verzorgen. De een kan dat makkelijker opbrengen dan de ander.’

Toch benadrukt ze dat goed voor je mond zorgen heel veel problemen kan voorkomen. ‘Parodontitis is niet op te lossen met 1 behandeling. Dat is eigenlijk een levenslang traject. Daar heeft niemand zin in.’

Parodontitis is net als diabetes een blijvende ziekte. Je kan het behandelen, zodat iemand langere tijd weinig of geen klachten heeft. Maar als iemand eenmaal parodontitis heeft, blijft dit altijd. Het kan altijd weer verslechteren. ‘Met parodontitis heb je je hele leven goede mondzorg nodig. Daar kom je niet meer vanaf.’

Hoe herken je parodontitis? ‘Gezond tandvlees hoort niet te bloeden.’

Wel geldt dat hoe eerder iemand erbij is, hoe makkelijker het is om parodontitis te behandelen. Daarom is het belangrijk mondklachten te herkennen. ‘Maar mensen hebben er vaak geen pijn van’, merkt Nijland op.

‘Waar je parodontitis bijvoorbeeld wel aan kunt herkennen? Wiebelende tanden, zonder dat je ooit gevallen bent. En bloedend tandvlees. Gezond tandvlees hoort niet te bloeden.’

Controle bij de tandarts

Tandartsen controleren tijdens een controle ook altijd het tandvlees. Daarom is het belangrijk dat mensen met diabetes regelmatig een tandarts bezoeken. Nijland: ‘Het liefst 2 keer per jaar. Want als je jaren niet gaat, heb je kans dat de parodontitis al ernstig is. Ook als je er nooit wat van gemerkt hebt.’ Bij veel wisselende glucosewaarden is het verstandig je tanden vaker te laten controleren.

Nijland merkt in haar werk dat mensen vaak te laat goede mondzorg krijgen. ‘Als ze bij mij in de stoel zitten, is het eigenlijk al te laat.’ Een van de belangrijkste oorzaken? ‘Een afspraak bij de tandarts wordt niet vergoed via de basisverzekering. Ik heb daar echt geen goed woord voor over. Daardoor is het nu vaak te duur voor mensen.’

‘Soms moet ik tanden trekken, omdat het de goedkoopste oplossing is.’

Hierdoor komen mensen pas langs als de problemen al heel groot zijn. ‘De behandeling wordt dan alleen maar duurder. Soms moet ik tanden trekken, omdat het de goedkoopste oplossing is. Trek je de tand eruit? Dan is de ontsteking ook weg.’

Verder is er volgens Nijland te weinig kennis over mondproblemen en diabetes. Zorgverleners weten vaak niet precies hoe belangrijk de mond is voor je gezondheid. ‘Hoe moeten mensen het dan weten?’ vraagt de parodontoloog zich af. ‘Bij lijstjes met complicaties van diabetes, wordt de mond bijna nooit genoemd. Terwijl de mond echt heel belangrijk is. Het heeft invloed op diabetes, maar ook op het hart, de nieren en andere organen.’

‘Als je met de hand poetst, krijg je je tanden echt veel minder schoon.’

Wil je zelf aan de slag om je mond gezond te houden? Dan heeft Nijland nog wel een paar tips. Het belangrijkste: 2 keer per dag 2 minuten je tanden poetsen. En 1 keer per dag tussen de tanden schoonmaken. ‘Doe dat met een elektrische tandenborstel en een houten tandenstoker of rager tussen de tanden. Mijn ervaring heeft me geleerd: als je met de hand poetst, krijg je je tanden echt veel minder schoon.’

> Lees hier meer tips voor een gezonde mond.

Poets langer bij mondklachten

Heb je mondklachten? ‘Dan moet je langer poetsen: 2 keer per dag 4 minuten. Dat doe ik zelf ook.’ Ook benoemt Nijland graag nog een belangrijke veroorzaker van mondproblemen en diabetes: ‘Stop met roken. Dat is echt slecht voor je mond en je hele gezondheid.’

Beeld: New Africa, Shutterstock