Onderzoekers in Leiden werken aan nieuwe bètacellen voor mensen met diabetes type 1. Bètacellen zijn cellen die insuline maken. De wetenschappers maken nieuwe bètacellen uit stamcellen. Ze hebben nu ook een manier om deze bètacellen beter geschikt te maken voor transplantatie naar mensen.
Bij diabetes type 1 maak je zelf geen insuline meer, of bijna geen insuline. Dit komt doordat je afweersysteem de bètacellen aanvalt en kapotmaakt. Dit zijn de cellen die insuline maken. Het zou handig zijn om nieuwe bètacellen te kunnen krijgen. Dan maak je zelf weer insuline aan.
Onderzoekers kunnen al nieuwe bètacellen maken vanuit stamcellen. We noemen dit stamceltherapie. Dit gebeurt in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), met steun van onder meer het Diabetes Fonds en stichting DON. Verschillende onderzoekers werken hieraan, zoals dr. Françoise Carlotti, prof. dr. Eelco de Koning en dr. Bahareh Rajaei.
Dr. Françoise Carlotti en haar team zijn nu bezig met belangrijke stappen voor stamceltherapie bij diabetes type 1. Deze stappen zijn nodig voordat de eerste mensen de nieuwe cellen mogen testen. De cellen moeten bijvoorbeeld veilig zijn voor het lichaam, en goed blijven werken. Ook mogen er geen andere cellen zitten tussen de nieuwe bètacellen.
Om iemand nieuwe bètacellen te geven zijn heel veel cellen nodig, een miljard! Het is voor de onderzoekers best een grote klus om zoveel gezonde cellen te kweken. Ze kunnen daarbij niet vermijden dat sommige stamcellen veranderen in andere cellen dan bètacellen. Alle soorten cellen zitten wel eerst allemaal bij elkaar, maar uiteindelijk moeten alleen de bètacellen overblijven.
Carlotti en haar team hebben iets handigs bedacht om de bètacellen te scheiden van de andere cellen. Ze gebruiken hiervoor een speciale techniek met een centrifuge voor de cellen. De centrifuge en de techniek zijn niet nieuw. Maar ze zijn nu voor het eerst op deze manier samen gebruikt binnen stamcelonderzoek. Dit is ook internationaal een belangrijke stap. Ook voor onderzoekers die werken aan stamceltherapie voor andere ziekten.
Tip: Benieuwd hoe de speciale techniek precies werkt? Lees meer in het bericht op diabetesfonds.nl.
De nieuwe bètacellen zijn dus nu geschikt om te testen bij mensen. Dit kan wel pas wanneer ook een andere stap klaar is, namelijk een verpakking voor de cellen, een soort theezakje. De cellen blijven na de transplantatie hierin netjes bij elkaar zitten.
Ook hier werken onderzoekers aan, samen met het team van Carlotti. Ze doen dit binnen een grote samenwerking tussen onderzoekers en bedrijven, RegMed XB. Het stamcelonderzoek voor nieuwe bètacellen is ook een deel van RegMed XB.
Bronnen: Nieuwsbericht van het Diabetes Fonds, Nieuwsbericht van het LUMC
Beeld: Diabetes Fonds (onderzoeker Françoise Carlotti)
Wil je meer weten over de nieuwste ontwikkelingen? Bijvoorbeeld over nieuwe behandelingen, medicijnen en onderzoek. Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief. Je ontvangt deze iedere 2 weken.
Meld je gratis aanWetenschappers werken aan betere behandelingen voor diabetes type 1. Ze willen de ziekte ook ooit genezen. In de tussentijd is het belangrijk dat mensen beter kunnen leven met diabetes type 1. Daarom gebeurt er veel onderzoek.
Bekijk het artikel
Voor het eerst maakt iemand met diabetes type 1 zelf weer wat insuline door genetisch aangepaste donorcellen. Wat extra bijzonder is: zonder medicijnen die de afweer remmen. Onderzoekers pasten de cellen eerst aan, via de DNA-techniek ‘CRISPR-Cas’.
Wetenschappers vertelden over dubbele diabetes. Je hebt dan diabetes type 1 met insulineresistentie. Wat zijn de gevolgen van dubbele diabetes? Hoe herken je het? En wat kun je doen?
Sommige mensen met diabetes type 1 kunnen niet tegen insuline via de huid. Zij hebben een insulinepomp onder de huid nodig. Wetenschappers ontwikkelen zo’n nieuwe implanteerbare insulinepomp.
Wat zijn de 10 belangrijkste onderzoeksvragen volgens mensen met diabetes type 1? Diabetesvereniging Nederland zoekt dit uit. Help je ook mee?