Wat is het dageraadfenomeen?
Heb je hoge bloedglucosewaarden in de ochtend? Dit kan komen door het dageraadfenomeen. Wat is dit precies? En hoe ga je ermee om?
In het kort:
- Bij het dageraadfenomeen heb je hoge bloedsuikers vlak nadat je wakker wordt.
- Het dageraadfenomeen noemen we ook wel het dawn phenomenon.
- Je hormonen zorgen vroeg in de ochtend voor een stijging van je bloedglucose.
- Niet iedereen merkt een dageraadfenomeen.
Hoge bloedsuikers in de ochtend
Mensen met diabetes hebben vaak een hoge bloedglucosewaarde als ze 's ochtends wakker worden. Dit noemen we het dageraadfenomeen, of in het Engels dawn phenomenon. Je glucosewaarde stijgt dan, nog voordat je iets gegeten of gedronken hebt in de ochtend. Dit komt door wat je hormonen doen terwijl je slaapt.
Meer hormonen als je slaapt
Je kan je nachtrust splitsen in twee delen. In de eerste helft van je nacht komt je lichaam tot rust. Vaak heeft je lijf dan minder insuline nodig. In de tweede helft van de nacht worden je hormonen actief. Bijvoorbeeld hormonen zoals glucagon, groeihormonen en adrenaline. Deze stofjes zorgen dat je bloedglucose stijgt. Je lichaam heeft dus insuline nodig. Bij diabetes type 1 maakt je lichaam dit niet zelf aan. Daardoor stijgt je bloedglucose vaak in de tweede helft van de nacht.
Wie krijgt er last van?
Bij het dageraadfenomeen word je wakker met een hyper. Niet iedereen met diabetes type 1 diabetes heeft dit. Het ene lichaam is anders dan het andere. Het is niet precies bekend bij hoeveel mensen het dageraadfenomeen zorgt voor hoge bloedsuikers.
Hypers voorkomen
Hoge bloedglucoses zijn vervelend. Zit je vaak hoog? Dan kun je later ook andere aandoeningen krijgen, zoals problemen met je ogen of nieren. Word je vaak wakker met een hyper? Dan is het belangrijk om te kijken wat je hieraan kunt doen. Het helpt soms om 's avonds meer te bewegen of anders te eten. Een insulinepomp of een andere soort insuline kan ook het dageraadfenomeen voorkomen. Overleg altijd met je zorgverlener. Het kan gevaarlijk zijn als je zelf je insuline of voeding aanpast.
Artikel met medewerking van:
- dr. Peter van Dijk - internist-endocrinoloog, UMC Groningen
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op diabetes.nl. Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 13 maart 2023